Kvar månad skal elevane lære om ein eller fleire følelsar. Vi har foreslått ein følelse som passar til kvart tema. Det er ønskjeleg at elevane får bruke ein skuletime pr. månad til å lære om følelsar, men ein kan dele det opp i mindre bolkar. 

Følelsar styrer oss mykje i kvardagen. Dei påverkar tankane våre, handlingane våre og korleis vi fungerer i stor grad. Er følelsane våre for sterke kan det bli vanskelig å lære. Det påverkar konsentrasjonen vår, og evna til å ta inn, jobbe med og lagre det vi lærer på skulen.

Vi treng å vere gode på å lytte til, anerkjenne og regulere følelsane våre for å klare oss best mogleg i kvardagen. Vi er fødd med ulike typar temperament, gener og veks opp i familiar med ulik måtar å handtere følelsar på. Dette gjer at både barn og vaksne har ulikt forhold til følelsane sine og synes kanskje nokre er lettare enn andre å handtere. Felles for oss alle er at det å bli kjent med, tåle og kunne regulere følelsane våre er eit livslangt prosjekt. Det er også eit prosjekt som er særlig vanskelig å skulle drive på eigenhand i barne- og ungdomsåra. Då treng ein gode, kloke og opne vaksne som kan fortelje, spørje, hjelpe, lytte og vise. Det er ikkje nødvendigvis eit mål at ein skal «føle seg betre» men at ein skal «føle betre».   

Vi må gi barn og ungdom kunnskap om følelsar. Når vi er nysgjerrige på kva følelsane våre prøver å sei til oss, og anerkjenner at dei er som dei er, så blir dei meir handterbare. Om vi derimot ignorerer dei, prøver å få dei bort eller prøver å føle noko anna enn vi gjer – då kan det bli ein del styr inni oss. Då fungerer vi dårlegare enn vi kunne gjort.

Alle følelsar kjem av ein grunn, alle skal fortelje oss noko om kva vi treng. Det er signalsystemet vårt som vi treng for å overleve i verda. Det er eit vell av varianter i litteraturen på korleis ein sorterer og organiserer dei ulike følelsane vi har. Dette er ikkje ei uttømmande liste, men utval av dei følelsane som oftast tek størst plass i oss og som er vanleg å kjenne på for barn og ungdom. Følelsar kan være enkle, til dømes når ein berre er glad – eller sammensatte, til dømes å være  misunneleg, som ei forenkla kan seie er ei slags blanding av tristhet og mild forakt eller aggresjon. Følelsane kan være tydelege og utydelige, intense eller svake. Dei kan både hjelpe oss og nokre gongar vere i vegen for oss.  Dei kan vere vonde å kjenne på, og samtidig gi oss beskjedar vi treng. Dei kan vere gode å kjenne på, og samtidig fortelje oss om noko vi ikkje kan få. Når vi lærer at følelsar kan vere nyttige eller uhensiktsmessige, vonde eller gode, men alltid er der av ein grunn - så blir dei enklare å møte med riktig respons. 

Elevane får lære om følelsar på ulike måtar i desse timane. Vi samlar fortløpande på små filmar som elevane kan sjå. Filmane gjer det lettare for elevane å jobbe med følelsane etterpå. I tillegg til film er det fint om elevane kan få gjere ulike øvingar. De finn fleire øvingar her på denne sida, og i tillegg tips til andre ressursar med øvingar for å lære om følelsar. Det er fint å bruke ulike sansar i læringa. Følelsar sit så mykje i heile oss at det er kunstig å berre bruke ord for å uttrykke dei eller lære om dei.

Hjertehjulet

Vi har laga eit "hjertehjul" for å minne om alle elementa følelsane rommar. Når de jobbar med ein følelse er det fint om de både ser ein eller fleire små filmsnuttar, gjer ulike øvingar der elevar får bruke ulike sansar, og jobbar med delar av, eller heile, hjertehjulet.

Eit ferdig utfylt hjertehjul til kvar følelse ligg på dei vaksne sine sider om følelsane, og i pdf på sidene med undervisningsmaterialet. Dette er meint å skulle vere til hjelp for vaksne til å utforske den aktuelle følelsen saman med elevane, det er ikkje meininga at elevane skal kunne alt dette om kvar følelse. 

De kan snakke saman om følelsen i hjertehjulet og la elevane kome på det dei tenker er aktuelt, så kan de vaksne eventuelt supplere frå det utfylte hjertehjulet om de vil.

Elevane kan få utdelt tomme hjertehjul å fylle ut aleine eller saman i mindre grupper. De kan også velge å heller bruke teiknebøker eller peparkakemenn på veggen eller liknande.

Det er STOR forskjell på elevane frå 1. - 7. trinn. Dei minste elevane skal sjølvsagt ikkje fylle ut hjertehjul. Dei treng heller ikkje lære alle elementa hjertehjulet representerer. Mange av dei vil likevel ha nytte av å få hjelp til å undre seg over kva ein følelse vil fortelle oss, og kva vi treng når vi har det slik. Dei eldre elevane kan godt få lære meir om det som kan ligge under, og dei eldste kan få lære om sekundærfølelsar.

Gjer det som passar dei elevane du er saman med! Les meir om hjertehjulet her: